Η έναρξη της σχολικής χρονιάς μπορεί να δημιουργεί ανάμικτα συναισθήματα όπως χαρά, ενθουσιασμό, αλλά και ανησυχία και φόβο σε γονείς και παιδιά.
Ιδιαίτερα για τα παιδιά που δεν έχουν ξαναβρεθεί σε σχολικό περιβάλλον, υπάρχει συνήθως ακόμη μεγαλύτερη δυσκολία. Αφενός αυτά τα παιδιά δεν έχουν μάθει έως τώρα να ακολουθούν συγκεκριμένο πρόγραμμα, αφετέρου, έρχονται αντιμέτωπα με τις όποιες νέες προκλήσεις περιλαμβάνει η απομάκρυνση από το σπίτι και το στενό οικογενειακό περιβάλλον.
Ακόμα όμως και η προσαρμογή μετά τις καλοκαιρινές διακοπές δεν είναι εύκολη για κανέναν, καθώς όλοι έχουμε συνηθίσει σε μια συγκεκριμένη (ευχάριστη μάλλον) ρουτίνα, που πλέον πρέπει να αλλάξουμε.
Πώς λοιπόν μπορούν τα παιδιά να κάνουν ήπια μετάβαση στη νέα τους πραγματικότητα;
- Θα ήταν καλό να ορίσετε συγκεκριμένο πρόγραμμα που θα αφορά το ξύπνημα του παιδιού, το πρωϊνό του, το ντύσιμο και ό,τι άλλο θεωρείτε ότι έχει ανάγκη το παιδί προκειμένου να ετοιμαστεί για το σχολείο.
Αν το παιδί χρειάζεται κάποια βοήθεια, μπορείτε να κάνετε ξεκάθαρο σε τι θα το βοηθάτε και σε τι όχι. Ιδανικά, η βοήθεια που προσφέρετε να είναι «τόσο όσο», δηλαδή, να είστε χρήσιμοι σε ό,τι δε μπορεί να κάνει το παιδί μόνο του, ώστε να συμβάλλετε όσο είναι εφικτό στην αυτονομία του.
Θυμηθείτε ότι για να έχετε ένα καλό ξύπνημα και προετοιμασία το πρωί, είναι σημαντικό να έχετε θέσει μια σωστή ώρα ύπνου για το παιδί (αλλά και για εσάς)! Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας χρειάζονται περίπου 9-11 ώρες ύπνου, ενώ χρειάζεται μία με δύο εβδομάδες για να συνηθίσουν στο νέο πρόγραμμα ύπνου (μπορείτε να ξεκινήσετε το νέο πρόγραμμα ύπνου δύο εβδομάδες πριν την έναρξη του σχολείου).
- Εξηγείστε αναλυτικά στο παιδί πώς θα περνάει τη μέρα του όταν πηγαίνει σχολείο. Πότε θα πηγαίνει, πόσες ώρες θα βρίσκεται εκεί, πώς θα πηγαίνει, πώς θα γυρίζει, ποιος θα τον περιμένει σπίτι.
Ιδιαίτερα για τα παιδάκια που δεν έχουν ξαναπάει στον παιδικό σταθμό ή στο νηπιαγωγείο, είναι σημαντικό να καταλάβουν ότι υπάρχει συγκεκριμένη ρουτίνα. Αποχαιρετήστε το παιδί το πρωί (φιλήστε και αγκαλιάστε το) και πείτε του ότι το μεσημέρι/απόγευμα θα είστε όλοι μαζί πάλι στο σπίτι.
Η ασφάλεια και η βεβαιότητα που προκύπτει από ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα δίνει ανακούφιση στο πιθανό άγχος του παιδιού για τη μέρα που ακολουθεί.
Κάποιες φορές, μετά από μεγάλες περιόδους αποχής από το σχολείο (π.χ. διακοπές) ή όταν πρωτοξεκινούν το σχολείο, τα παιδιά δυσκολεύονται να αποχωριστούν τους γονείς και το σπίτι τους. Μπορεί να παραπονεθούν για πόνο στο στομάχι, πονοκέφαλο κλπ. ή να δείχνουν έντονα σημάδια άγχους αποχωρισμού (κλάμα, υπερβολική προσκόλληση στους γονείς). Δείξτε κατανόηση και υπομονή και μη τα μαλώσετε.
Καλό θα ήταν να μην επιτρέπετε στα παιδιά να μένουν στο σπίτι αν παραπονιούνται, αλλά να κάνετε ό,τι μπορείτε να είστε υποστηρικτικοί, τόσο εσείς όσο και το σχολείο, ώστε να προσαρμοστούν πιο εύκολα.
Η αποφυγή του σχολείου, προσφέρει μόνο προσωρινή ανακούφιση του άγχους του παιδιού και δεν αποτελεί λύση. Όσο το παιδί «προστατεύεται» από την έκθεσή του στο σχολικό περιβάλλον, τόσο περισσότερο μεγαλώνει το άγχος του και τόσο πιο πολύ θα δυσκολευτεί στην προσαρμογή του.
Προσοχή στα σημάδια άγχους:
- Υπερβολική εξάρτηση/προσκόλληση στα οικεία πρόσωπα
- Αποφυγή του σχολείου
- Ανησυχία/υπερκινητικότητα
- Συναισθηματικές εκρήξεις
- Αλλαγή συμπεριφοράς
- Κλάμα πριν το σχολείο
- Δυσκολία/αλλαγή στον ύπνο και στο φαγητό
- Παλινδρόμηση σε πρώιμα στάδια (π.χ. πιπίλισμα δαχτύλου, μπιμπερό)
- Νυχτερινή ενούρηση
Δώστε χρόνο στο παιδί να προσαρμοστεί. Αν παρατηρήσετε όμως ότι τα συμπτώματα αυτά δεν υποχωρούν, επικοινωνήστε με το σχολείο και με κάποιον παιδοψυχολόγο.
Μην ξεχνάτε ότι το ξεκίνημα του σχολείου, δε σηματοδοτεί την απόλυτη αλλαγή στη ζωή της οικογένειας. Απλά προσαρμόζεστε στα νέα δεδομένα διατηρώντας όσο το δυνατό τις ευχάριστες στιγμές της καθημερινότητας σας.
Καλό είναι να μην περάσει 
στα παιδιά το μήνυμα, ότι από εδώ και στο εξής όλα θα αλλάξουν, γιατί τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας δεν είναι ικανά αναπτυξιακά να αντιληφθούν τι ακριβώς θα αλλάξει. Είναι πιθανό τέτοιες δηλώσεις να τους προκαλέσουν άγχος.
Επίσης, μην ξεχνάτε ότι τα παιδιά είναι ικανά να αντιληφθούν το δικό σας άγχος για το σχολείο ακόμα και αν δεν τους το εκφράσετε λεκτικά. Να είστε λοιπόν ήρεμοι, συζητείστε με το παιδί για το πώς περνά το χρόνο του στο σχολείο, χωρίς όμως να κάνετε υπερβολικά πολλές ερωτήσεις. Μην καθοδηγείτε τη συζήτηση, ανάλογα με το τι ενδιαφέρει εσάς, αλλά αφήστε το παιδί να εκφραστεί μόνο του, λέγοντάς σας αυτά που εκείνο θεωρεί σημαντικά. Μοιραστείτε τον ενθουσιασμό του, τη χαρά του ή ακόμα και την απογοήτευσή του.
Πάνω απ’ όλα, διατηρήστε ζεστή σχέση με το παιδί, αφιερώστε χρόνο να παίξετε και να ασχοληθείτε μαζί του και φροντίστε να βρεθείτε εκτός σχολείου με άλλα παιδιά και ιδιαίτερα με τους συμμαθητές του.
Τέλος, κατά τη διάρκεια προσαρμογής στο σχολείο, καλό θα ήταν να αποφύγετε άλλες αλλαγές ή ο,τιδήποτε μπορεί να φέρει αναταραχή στην καλή λειτουργία της οικογένειας. Είναι σημαντικό, ιδιαίτερα σε αυτή την ευαίσθητη χρονική περίοδο, το παιδί να γνωρίζει ότι επιστρέφοντας στο σπίτι θα βρει ένα ασφαλές λιμάνι!
Καλή αρχή!
